Στον ημεροδείκτη του Μαΐου, θέση ξεχωριστή για την ιστορία της Ρωμιοσύνης και για την ελληνική ψυχή κατέχει η 29η του μήνα. Θυμίζει εκείνη την αποφράδα Τρίτη του 1453, που σήμανε την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, της βασιλίδος των πόλεων, η οποία τείχος και προστασία της, είχε την Παναγιά μας. Ο ιστορικός μας Κ. Παπαρρηγόπουλος εκτιμά ότι ΄΄ δια της αλώσεως ταύτης δεν έπεσε μόνη η κυριευθείσα πόλις, δεν έπεσε μόνη η καταλυθείσα βασιλεία, αλλ᾿ επί χρόνον μακρόν επεσκιάσθη κόσμος ολόκληρος πραγμάτων και δογμάτων, ο κόσμος ο ελληνικός ΄΄. Και ο κορυφαίος βυζαντινολόγος των ημερών μας Στήβεν Ράνσιμαν συμφωνεί ότι η ημερομηνία της 29ης Μαϊου1453 αποτελεί ΄΄ ένα σημείο στροφής στην ιστορία, μία ριζική αλλαγή. Δυσάρεστη μνήμη, θλιβερή ΄΄ .
Υπό Αντγου (εα ) Θεοκλήτου Ρουσάκη
Επιτίμου Διοικητού Β΄ Σώματος Στρατού
Όμως και τα πιο θλιβερά έχουν τη θετική προσφορά τους, όταν τα μελετούμε και είμαστε πρόθυμοι να αποδεχθούμε τα σωτήρια μηνύματά τους. Αναζητώντας αυτά τα μηνύματα , ανασύρουμε από τις ιστορικές πηγές, πολύτιμα μαθήματα που αποκαλύπτουν τα βαθύτερα αίτια της πτώσεως
Πριν προχωρήσουμε, είναι σκόπιμο να υπογραμμίσουμε ότι, την 29ην Μαΐου 1453 δεν έχουμε πτώση του Βυζαντίου, αλλά πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, της Νέας Ρώμης. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί σύμφωνα με πολλές μελέτες, αλλά κυρίως σύμφωνα με τους φωτισμένους και διαπρεπείς καθ/τας και θεολόγους αείμνηστο πατέρα Ιωάννη Ρωμανίδη και τον πατέρα Γεώργιο Μεταλληνό ο όρος Βυζάντιο, Βυζαντινός, Βυζαντινό Κράτος εισήχθη μόλις το 1562, έναν αιώνα περίπου μετά την Πτώση της Πόλης, από τον βαυαρό ουμανιστή και φιλόλογο Ιερώνυμο Βόλφ. Από τότε ο επιστημονικός κόσμος άρχισε σιγά-σιγά να χρησιμοποιεί τα ονόματα «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» και «Βυζαντινοί» για να δηλώσει την Αυτοκρατορία της Κωνσταντινούπολης και τους κατοίκους που ζούσαν μέσα στα όριά της. Οι Έλληνες, όμως εκείνη την περίοδο, όντας υπόδουλοι των Οθωμανών, ονόμαζαν τούς εαυτούς τους «Ρωμιούς» ή απλώς ΄΄ Χριστιανούς ΄΄ και το καταλυθέν κράτος, την πατρίδα τους «Ρωμανία».
Επειδή όμως, όπως λέει και ο Μητρ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος Βλάχος, έτσι και αλλιώς, ο όρος έχει επικρατήσει, θα ήταν ένδειξη σχολαστικισμού να τον απορρίψουμε, εφ’ όσον συμφωνούμε πως η χρήση του είναι απλώς συμβατική.
Είναι επίσης γνωστόν ότι, ο Μ. Κωνσταντίνος δεν ίδρυσε μια καινούρια Αυτοκρατορία, αλλά απλώς μετέφερε την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας από την Ρώμη στην αρχαία πόλη Βυζάντιο, που την ονόμασε Νέα Ρώμη και αργότερα έλαβε την ονομασία Κωνσταντινούπολη λόγω του ιδρυτού της.
12-1Βέβαια, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι, τις παραμονές της πτώσεως, η Ρωμανία-Βυζάντιο δεν ήταν η παλαιά μεγάλη Αυτοκρατορία, αλλά μόνο η πόλη της Κωνσταντινούπολης με την περιφέρειά της, με λίγους κατοίκους και μαχητές. Αποτέλεσμα αυτού ήταν το γεγονός ότι, από ιδρύσεώς της μέχρι καταλήψεώς της από τους Τούρκους (330μΧ- 1453μΧ) , περισσότερες από είκοσι φορές την πολιόρκησαν οι Πέρσες, οι Άραβες, οι Ρώσοι, οι Βούλγαροι και άλλοι. Η Κωνσταντινούπολη πολλές φορές κινδύνευσε , αλλά διασώθηκε χάρις στην ανδρεία του στρατού και των κατοίκων, την οποία ενίσχυε η Υπέρμαχος Στρατηγός.
Το 1054 η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ζούσε ακόμα στον «χρυσό αιώνα» της. Τα σύνορά της απλώνονταν στην μεγαλύτερη έκταση που είχε γνωρίσει τα τελευταία 300 χρόνια. Οι ισχυροί αντίπαλοι των προηγούμενων αιώνων, Πέρσες, Άραβες, Φράγκοι, Βούλγαροι είχαν εξοντωθεί ή αποδυναμωθεί σε βαθμό που να μην είναι πια απειλητικοί. Η Μακεδονική δυναστεία είχε οδηγήσει τα ρωμαϊκά λάβαρα σε διαδοχικούς θριάμβους, ανακτώντας περιοχές όπως η Κρήτη, η Κύπρος, η Αντιόχεια. Στην Ανατολή, για πρώτη φορά έπειτα από τέσσερις αιώνες οι κάτοικοι της Μικράς Ασίας ήταν ασφαλείς από εξωτερικές εισβολές, καθώς τα σύνορα έφταναν και πάλι ως πέρα από τον Ευφράτη.
Με λίγα λόγια, το Βυζάντιο έχει αναδειχθή την περίοδο αυτή, στην κύρια υπερδύναμη του γνωστού κόσμου. Όμως ,η ψευδαίσθηση της «διαρκούς ειρήνης» που εξαπλώθηκε στην βυζαντινή κοινωνία, η κακή εκτίμηση των απειλών και ο ευδαιμονισμός των αρχόντων οδήγησαν στην λήψη τραγικών αποφάσεων. Τραγικότερη εξ αυτών , η αποστράτευση του πληθυσμού των Ακριτών που ζούσαν στις περιοχές εγγύς των συνόρων της αυτοκρατορίας και είχαν σαν αποστολή την ασφάλεια των συνόρων και των ακριτικών περιοχών. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην παραμέληση και απαξίωση του στρατού , στην εγκατάλειψη της υπαίθρου και στην ανάπτυξη μισθοφορικών δυνάμεων, με πολύ δυσάρεστες συνέπειες αργότερα, όπως θα δούμε παρακάτω.
Ο ενδέκατος αιώνας, όμως, ήταν και αιώνας βαθύτατων αλλαγών τόσο στο Βυζάντιο όσο και στην Δύση. Ήδη στα μέσα του αιώνα άρχισαν να γίνονται αισθητά τα σημάδια της μεγάλης κρίσης που θα οδηγούσε στην οριστική παρακμή της ρωμαϊκής – βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αλλεπάλληλοι ανίκανοι αυτοκράτορες διασπάθισαν τα τεράστια πλεονάσματα που είχε συγκεντρώσει στο Δημόσιο Ταμείο ο Βασίλειος Β’ μέχρι το 1025. Νέοι εχθροί ήρθαν να αντικαταστήσουν τους παλιούς και να επιφέρουν βαριά πλήγματα και αστάθεια στο κράτος.
Η πολιτική αυτή αστάθεια είχε βαρύτατες συνέπειες στην κρατική οικονομία. Στα μέσα του 11ου αιώνα εφαρμόστηκε σε μεγάλη έκταση το σύστημα της εκμίσθωσης των φόρων, εντάθηκε η εξαγορά των αξιωμάτων, έγινε περικοπή των στρατιωτικών δαπανών και αυξήθηκαν οι παροχές προς την Αυλή , την Εκκλησία και τους γειτονικούς λαούς. Συνέπεια της πολιτικής αυτής ήταν να οδηγηθεί η κρατική οικονομία σε πτώχευση.
Εκτός από την οικονομία, ισχυρό πλήγμα δέχθηκε κατά την περίοδο αυτή και η άμυνα του κράτους στην Ιταλία και τη Βαλκανική. Πολύ μεγαλύτερο αναδείχθηκε όμως το πρόβλημα της άμυνας στην Ανατολή. Εκεί, οι Σελτζούκοι Τούρκοι, λαός νομαδικός από το Ανατολικό Τουρκεστάν της Ασίας με αρχηγό τους τον Σελτζούκ, γύρω στα 960 μ.Χ., εξόρμησαν δυτικά κι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Μπουχάρα, στο σημερινό Ουζμπεκιστάν, όπου εξισλαμίστηκαν.
Τις καταστροφικές εισβολές των Σελτζούκων στις ανατολικές επαρχίες του βυζαντινού κράτους προσπάθησε να τερματίσει ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ’ Διογένης (1067-1071), που διακρινόταν για το ήθος και τη γενναιότητά του, ξεκινώντας βιαστικά και χωρίς επαρκή στρατιωτική προετοιμασία μια εκστρατεία στην Ανατολή κατά των Σελτζούκων Τούρκων. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε , το 1071 , στο Ματζικέρτ, περιοχή της σημερινής Αρμενίας, όπου ο ρωμαϊκός – βυζαντινός στρατός αποδεκατίστηκε.
Ο ίδιος ο Ρωμανός αιχμαλωτίστηκε, αλλά συνήψε συνθήκη ειρήνης και αφέθηκε ελεύθερος από τον σουλτάνο των Τούρκων Αλπ Ασλάν. Όταν ο αυτοκράτορας επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον εξόντωσαν. Έτσι η ήττα των Βυζαντινών στο Ματζικέρτ μετατράπηκε σε συμφορά, αφού μέσα σε μια δεκαετία οι Τούρκοι κατέκτησαν το μεγαλύτερο μέρος της Μ. Ασίας και δημιούργησαν τις ευνοϊκές συνθήκες όπως λέμε στο Στρατό για την συνέχιση των κατακτήσεών τους μέσα στην αυτοκρατορία χωρίς σοβαρή αντίσταση από τους Ρωμαίους – Βυζαντινούς.
Την ίδια χρονιά το 1071 , οι Νορμανδοί από δυτικά καταλαμβάνουν και την τελευταία εναπομείνασα πόλη της αυτοκρατορίας στην Ιταλία, το Μπάρι. Οι επόμενοι δύο αιώνες κύλησαν με τους Τούρκους και τους Βυζαντινούς να ανταγωνίζονται σε αιματηρές μάχες για την κατοχή της Μ. Ασίας.
Ότι όμως δεν πέτυχαν οι Άβαροι ,οι Πέρσες , οι Άραβες οι Ρώσοι και τόσοι άλλοι, το επέτυχαν οι Φραγκολατίνοι με την Δ΄ Σταυροφορία.
Π. Γεώργιος Μεταλληνός. Αν η 29η Μαΐου είναι ημέρα πένθους για τον Ελληνισμό, διότι φέρνει στη μνήμη μας την άλωση της Πόλης απὸ τους Οθωμανούς το 1453, άλλο τόσο αποφράς είναι για το Γένος μας και η 13η Απριλίου του 1204, διότι κατ αυτήν έπεσε η Πόλη στους Φράγκους. Το δεύτερο γεγονός δεν υστερεί καθόλου σε σημασία και συνέπειες έναντι του πρώτου. Αυτή είναι σήμερα η κοινή διαπίστωση της ιστορικής έρευνας. Απὸ το 1204 η Πόλη και συνολικά η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης, δεν μπόρεσε να ξαναβρεί την πρώτη της δύναμη. Το φραγκικό χτύπημα εναντίον της ήταν τόσο δυνατό, που έκτοτε η Κωνσταντινούπολη ήταν κατά την Ελ. Αρβελέρ «μία πόλη καταδικασμένη να χαθεί».
Η τραγική ιστορική επιλογή του Ρωμαίικου, που εκφράζεται με τον γνωστό εκείνο λόγο «κρεῖττον (…) φακιόλιον (…) Τούρκων ἢ (παρά) καλύπτρα λατινική», υποστασιώνεται στα 1204, όταν πλέον αποκαλύπτονται αναμφίβολα οι διαθέσεις της Φραγκιάς έναντι της Ρωμαίικης Ανατολής.
Η βούληση για την διεξαγωγή της Δ΄ Σταυροφορίας εκφράσθηκε κατ΄ αρχήν το 1199 με την ευλογία του πάπα Ιννοκεντίου Γ´ (1198-1216), «πνευματικού πατέρα» των δύο βασικών επεκτατικών μέσων της φραγκοπαπικής εξουσίας, της «Ιεράς Εξετάσεως» (Inquisitio) και της Ουνίας (ως ιδέας). Σπουδαίο ιστορικὸ πρόβλημα είναι η εκτροπὴ της Δ´ Σταυροφορίας απὸ τους Αγίους Τόπους προς την Κωνσταντινούπολη. Ήταν σκοπὸς ανομολόγητος ή τραγικὴ σύμπτωση; Η πλειονότητα των ιστορικών, και μάλιστα των αδέσμευτων, δέχεται το πρώτο. Επρόκειτο για καλὰ οργανωμένο σχέδιο, που αποσκοπούσε στο να δωθεί ισχυρὸ κτύπημα στην Ορθόδοξη Αυτοκρατορία, που περνούσε περίοδο κάμψεως λόγω της εντάσεως του τουρκικού κινδύνου.
Η μεγάλη επίθεση των σταυροφόρων κατά του θαλασσίου τείχους έγινε στις 9 Απριλίου. Η τελική όμως επίθεση έλαβε χώρα στις 12 και ξημερώνοντας 13 έπεσε ἡ Πόλη. Η ηγεσία είχε ήδη διαλυθεί. Αυτοκράτωρ και ευγενείς εγκατέλειψαν την πόλη και μόνο οι κληρικοί έμειναν, για να προϋπαντήσουν τους σταυροφόρους και να τους δηλώσουν την υποταγή της Βασιλεύουσας. Ο λαός στην αρχή πίστευε στα χριστιανικά αισθήματα των νικητών, αλλά γρήγορα διαψεύσθηκε οικτρά.
Έγιναν από τους Φράγκους ακατονόμαστες πράξεις αγριότητας και θηριωδίας. Φονεύουν αδιάκριτα γέροντες, γυναίκες και παιδιά. Λεηλατούν και διαρπάζουν τον πλούτο της «βασίλισσας των πόλεων του κόσμου». Στη διανομή των λαφύρων μετέσχε, κατὰ συμφωνία και ὁ Πάπας. Το χειρότερο: πυρπόλησαν το μεγαλύτερο μέρος της Πόλης και εξανδραπόδισαν ένα τμήμα του πληθυσμού της. Σ᾿ αυτὰ πρέπει να προστεθούν οι βιασμοί των γυναικών και τα άλλα κακουργήματα. Μόνο την πρώτη μέρα φονεύθηκαν 7.000 κάτοικοι της Πόλης. Ιδιαιτέρως δε, στόχος της θηριωδίας ήταν ὁ Κλήρος. Επίσκοποι και άλλοι κληρικοί υπέστησαν φοβερά βασανιστήρια και κατασφάζονταν με πρωτοφανή μανία. Ο Πατριάρχης μόλις μπόρεσε ξυπόλητος και γυμνός να περάσει στην απέναντι ακτή. Η Κωνσταντινούπολη απογυμνώθηκε απὸ τους θησαυρούς της. Εσυλήθησαν οι ναοὶ και αυτὴ η Αγία Σοφία μέσα σε σκηνὲς φρίκης. Στη λεηλασία πρωτοστατούσε ο λατινικός κλήρος. Επὶ πολλά χρόνια τα δυτικά πλοία μετέφεραν θησαυρούς στη Δ. Ευρώπη, όπου και σήμερα κοσμούν εκκλησίες, μουσεία και ιδιωτικὲς συλλογές. Οι Αρχές της Πόλεως, μετά την πρώτη αυτή άλωση κατέφυγαν στη Νίκαια από την οποία εξεστράτευσε το 1261 ο Μιχαήλ Η΄ ο Παλαιολόγος , ο οποίος εξεδίωξε τους Φράγκους από την Κων/πολη και επανίδρυσε την καταλυθείσα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Από της εποχής αυτής όμως ,αρχίζει η προϊούσα εξάντληση του κράτους , το οποίο ολοένα μειούμενο κατά τα όριά του , κατάντησε κατά τα μέσα του ΙΕ΄ αιώνα να αποτελείται από μόνη την πρωτεύουσα.
Σαράντος Καργάκος. Για τελευταία φορά που οι Έλληνες αισθάνθηκαν ασφαλείς ήταν λίγο πριν το μοιραίο 1204. Έκτοτε ο ελληνικός κόσμος τεμαχίσθηκε σε ελληνικά και φραγκικά κρατίδια. Κι αν η Βασιλεύουσα ανακτήθηκε το 1261, η Αυτοκρατορία ανέζησε σαν σκιά του παλαιού εαυτού της. Επί δύο αιώνες εσύρετο, δεν εζούσε, γιατί δεν μεγαλουργούσε. Κανένα στρατιωτικό ή πολιτικό τρόπαιο δεν σημείωσε στη διάρκεια των διακοσίων χρόνων του ιστορικού επιλόγου της. Έτσι ο λαός, χωρίς ψυχή, χωρίς εσωτερικό δυναμισμό, είχε πέσει σε κατάσταση μοιρολατρίας. Μόνο τα θρησκευτικά πάθη ήταν σε έξαρση. Πάθη που ΔΕΝ γεννούσαν πατριωτικό ενθουσιασμό, αλλά ΔΙΧΑΣΜΟ. Οι Έλληνες περισσότερο μισούσαν οι μισοί τους άλλους μισούς παρά τους Τούρκους ή τους Δυτικούς. Έτσι «δειλοί , μοιραίοι , άβουλοι αντάμα , προσμένανε ίσως κάποιο θαύμα», θα μπορούσαμε να πούμε παραλλάσσοντας το στίχο του Βάρναλη. Για την Πόλη ουσιαστικά ισχύει ο καταδικαστικός στίχος που έγραψε στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» ο Παλαμάς: «Και περίμενε τον Τούρκο να την πάρει».
Από το 1321 άρχισε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία μια περίοδος εμφυλίων πολέμων, που στην πραγματικότητα επρόκειτο για ενδοδυναστικές συγκρούσεις. Παρατηρούμε αφύσικες και ανίερες συμμαχίες των βυζαντινών αυτοκρατόρων με τους Οθωμανούς. Εδάφη και άλλες παραχωρήσεις έδιναν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες στους Οθωμανούς σε αντάλλαγμα των υπηρεσιών που τους πρόσφεραν οι τελευταίοι για να ανακτήσουν ή διατηρήσουν την εξουσία.
Δυστυχώς όμως, τίποτε δε μπορούσε να σταματήσει την κατάρρευση. Το βυζαντινό κράτος κατά τον 15ο αιώνα ήταν ουσιαστικά διαλυμένο. Συρρικνωμένο εδαφικά, οικονομικά εξασθενημένο και στρατιωτικά αναποτελεσματικό.
Σύγχρονος σοφός της εποχής της Αλώσεως , ο Ιωσήφ Βρυέννιος, μεγάλος λόγιος αλλά και διδάσκαλος του προμάχου της Ορθοδοξίας Αγίου Μάρκου του Ευγενικού αλλά και του μετέπειτα Γενναδίου, Α΄ Πατριάρχου μετά την Άλωση, σε επιστολές και ομιλίες, διεκτραγωδεί την διαφθορά που είχε ενσκήψει πριν από την άλωση. (βλ. διδαχές του Ιωσήφ Βρυέννιου που εκδόθηκαν από τον Ευγένιο Βούλγαρη,1768– 94).
΄΄ Το ιερατείο πρώτον είχε διαφθαρεί. Οι περισσότεροι από τους κληρικούς χειροτονούνταν με σκοπό τα χρήματα. Κλήρος σιμωνιακός (=που αγαπάει το χρήμα) εθνική συμφορά, «ἅλας μωρόν» (=άνοστο αλάτι)! Τα μυστήρια ξεπουλιόνταν από τους ανάξιους αυτούς κληρικούς. Με πληρωμή, με δωροδοκίες δινόταν η άφεση των αμαρτιών και μεταδιδόταν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου…. Η φιλαυτία βασίλευε, εξυπηρετούνταν τα προσωπικά συμφέροντα του καθενός. Τα τείχη της πόλεως παρουσίαζαν φθορές και χρειάζονταν σύντομα επισκευή, αλλά όσοι είχαν υλικούς θησαυρούς προτιμούσαν να κτίζουν τριώροφες κατοικίες παρά να διαθέτουν τα χρήματά τους για την κοινή ασφάλεια ΄΄.
Η φιλαργυρία των πλουσίων ασυναγώνιστη. Και ενώ αυτή η κατάσταση επικρατούσε στην εναπομείνασα αυτοκρατορία για 2 περίπου αιώνες μετά την απελευθέρωση από τους Φράγκους, πεθαίνει την 31 Οκτ 1448 ο Αυτοκράτορας Παλαιολόγος Ιωάννης ο Η΄ . Στο κενό εξουσίας που δημιουργήθηκε , γιατί ο Ιωάννης ήταν άτεκνος , ο Σουλτάνος Μουράτ ο Β΄ , δεν είχε αντίρρηση για την ανάρρηση στον αυτοκρατορικό θρόνο του Κων/νου Παλαιολόγου του ΙΑ΄, που ως Δεσπότης του Μυστρά ήταν ήδη φόρου υποτελής σ’ αυτόν από το1443. Ο Κων/νος, ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας, είναι ο πρώτος βασιλιάς που εστέφθη επί του μητροπολιτικού ελληνικού εδάφους, και μάλιστα επί λακωνικού εδάφους. Η στέψη έγινε στις 6 Ιανουαρίου 1449 στον Άγιο Δημήτριο, τον μητροπολιτικό ναό του Μιστρά. Και αμέσως έφυγε για την Πόλη συνοδευόμενος από τον πιστό του φίλο ιστορικό και συγγραφέα Γεώργιο Σφραντζή ή Φραντζή.
Στην Πόλη έγινε δεκτός με θερμή υποδοχή. Αμέσως άρχισε αθορύβως την οργάνωση για την άμυνα. Υποσχέσεις από τη Δύση για βοήθεια πολλές. Ανταπόκριση περιορισμένη. Ο Κων/νος αντιλήφθηκε ότι πρέπει να στηριχθεί σε δικές του δυνάμεις. Αλλά η δύναμη της πόλης ήταν περιορισμένη. Ο Κων/νος παρέκαμψε όλα τα εμπόδια. Στην Πόλη άρχισε να πνέει ένας άνεμος παλικαριάς. Η Πόλη ξαναζούσε.
Όλα αυτά όμως μέχρι το 1451, που στο σουλτανικό θρόνο ανήλθε ο 21 ετών Μωάμεθ Β’. Ο Κων/νος τότε κατάλαβε πως ήρθε η στιγμή της αλήθειας. Αγνόησε το θλιβερό παρόν, αδιαφόρησε για τον εαυτό του και ατένισε προς το ένδοξο παρελθόν. Έπρεπε να σταθεί αντάξιος των πιο ένδοξων προκατόχων του. Αυτό που είχε, αυτό που ήταν, δεν ήταν δικά του, ανήκαν στο Γένος. Και το γένος απαιτούσε, θυσία, όχι παράδοση. Ο Κων/νος δεν πολέμησε για να νικήσει , πολέμησε για να μην ηττηθεί η αξιοπρέπεια και η τιμή της Πόλης. Ο Αυτοκράτωρ πεθαίνει αλλά δεν παραδίδεται. Και αυτή η στάση ήταν εγγραφή ελευθερίας. Το Γένος δεν θα το έσωζε μία νίκη , θα το έσωζε μια θυσία. Ο Κων/νος και τα παλικάρια του με το αίμα τους ξέπλυναν όλες τις προηγούμενες ντροπές της αυτοκρατορίας. Η Πόλη πέφτοντας στρατιωτικά , ανυψώθηκε ηθικά.
Δεν θα σταθώ σε λεπτομέρειες της πολιορκίας, που άλλωστε είναι γνωστές. Στη διάρκεια της πολιορκίας ο Κων/νος στάθηκε άγρυπνος , ακαταπόνητος , ακατάβλητος. Ενέπνεε με τα λόγια και το παράδειγμα του. Υπερασπίστηκε με πάθος την Πόλη , που ήταν όπως έλεγε ο ίδιος, «η ελπίς και η χαρά πάντων των Ελλήνων». Ο Κων/νος είχε πέρα για πέρα Ελληνική συνείδηση. Με την τελευταία ομιλία του, το απόγευμα της 28ης Μαΐου, την παραμονή της αλώσεως , με έναν εμπνευσμένο λόγο προς τους στρατιώτες και αξιωματικούς του , καθόρισε με λακωνική επιγραμματικότατα την αποστολή αυτή, που έκτοτε έγινε ιερά παρακαταθήκη του Γένους:
«…Παρακαλώ ημάς, ίνα στήτε γενναίος…. Καλώς ουν οίδατε. αδελφοί, ότι δια τέσσερά τινα οφείλεται κοινώς εσμέν πάντες, ίνα προτιμήσωμεν αποθανείν μάλλον ή ζην, πρώτον μεν υπέρ τής πίστεως ημών και ευσεβείας, δεύτερον δε υπέρ πατρίδος, τρίτον δε υπέρ του βασιλέως, ως Χριστού Κυρίου, και τέταρτον υπέρ συγγενών και φίλων. Άλλως… πατρίδα περίφημον τοιαύτην υστερούμεθα και την ελευθερίαν ημών, βασιλείαν την ποτέ μεν περιφανή, vυv δε τεταπεινωμένην και έξουθενωμένην απωλέσαμεν» (Λεονάρδου Επ. παρ. 37).
Και έρχεται η ώρα της τελικής αναμετρήσεως. Ο Κων/νος αποχαιρετά στο παλάτι τους φίλους και συγγενείς και πάει να πάρει θέση ως πολεμιστής πάνω στις επάλξεις, μπροστάρης στους 5000 περίπου μαχητές του και στους 2000 περίπου ξένους μισθοφόρους στους οποίους επικεφαλής ήταν ο Ιωάννης Λόγγος Ιουστινιάνης. Αυτοί, οι λιγοστοί υπερασπιστές της αξιοπρέπειας και της ιστορίας της Ρωμιοσύνης, πρέπει να αναχαιτίσουν τους 258.000- 400.000 χιλιάδες Τούρκους με 200 πλοία. Εδώ, για χάρη της ιστορικής αλήθειας πρέπει να πούμε ότι ο Γενουάτης Ιωάννης Ιουστινιάνης με προσωπική του πρωτοβουλία, χρηματοδότησε και οργάνωσε στρατιωτική αποστολή επί κεφαλής 700 ένοπλων συμπατριωτών του προς ενίσχυση της άμυνας της Κωνσταντινούπολης.
Γράφει ο Φραντζής που ήταν αυτόπτης: «Εν τήδε τή ώρα τις διηγησεται τους τότε κλαυθμούς και θρήνους τους εν τω παλατίω: Ei και από ξύλου άνθρωπος, ή εκ πέτρας ην, ουκ ηδύνατο μη θρηνήσαι». Έχουν και οι ήρωες τις ανθρώπινες στιγμές τους.
Η μάχη πάνω στα τείχη άρχισε. Ο Κων/νος, όπως ο Διάκος, πολεμά με σπασμένο σπαθί. Γύρω του πολεμούν οι εκλεκτοί , οι αφοσιωμένοι, οι γενναίοι συμπολεμιστές του και πέφτουν ο ένας μετά τον άλλον. Ο Κων/νος κάποια στιγμή ένοιωσε ότι ήταν μόνος, ότι πολεμούσε μόνος. Οι γενναίοι είχαν πέσει. Και τότε με παράπονο ανέκραξε: «Ουκ έστι τις των Χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού;». Ίσως η επίκληση αυτή του Κων/νου να δημιούργησε την κλεφταρματολική παράδοση να παίρνουν τα παλικάρια την κεφαλή του καπετάνιου, για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.
Ένας Τούρκος τον κτύπησε κατά πρόσωπο και άλλος από τα νώτα. Ο Κων/νος έπεσε από το άλογο και ξεψύχησε ανάμεσα στους σκοτωμένους στρατιώτες του. Αργότερα, λένε, το πτώμα του αναγνωρίστηκε από τα πορφυρά σανδάλια. Το κεφάλι του κόπηκε και στήθηκε πάνω σε πορφυρά στήλη στην Πλατεία Αυγουσταίου. Σημασία όμως έχει ότι ο λαός έθαψε το βασιλιά στην ψυχή του. Εκεί και τον ανέστησε.
Έτσι αναστήθηκε και το Γένος. Ο Κων/νος έγινε το πτηνό Φοίνικας, που αναγεννάται από την τέφρα του. Η αναγέννηση του Κων/νου μέσα στη λαϊκή ψυχή δίνει σε κάθε κρίσιμη στιγμή νέα πνοή στο Γένος. Γιατί , όπως λέει πάλι ο Φραντζής, ο Κων/νος «εκομίσατο τον του μαρτυρίου στέφανον, μή θελήσας προδούναι τοις ανόμοις τά βασίλεια, μήτε θελήσας τον κίνδυνον διαφυγείν, δυνατού όντος». Αυτό ήταν μια κατ’ εξοχήν ελληνική στάση, όπως απαιτούσε η αυτοκρατορική παράδοση. Όμως και ο λαός ποτέ δεν πίστεψε στο θάνατο του. Όταν ένας άνθρωπος γίνεται με τη θυσία του ιδέα και σύμβολο, ασφαλώς δεν πεθαίνει. Ο άγνωστος στιχουργός του «Θρήνου της Πόλης» εκφράζει παραστατικά το λαϊκό αίσθημα: «Ω Κωνσταντίνε βασιλεύ, Δραγάζη το πινόμιν ειπέ μοι, πού ευρίσκεσαι, εχάθης; εκρυβήθης; ή ζης ή καί απέθανες επάνω στο σπαθί σου;» Ο Κων/νος πράγματι πέθανε επάνω στο σπαθί του. Γι’ αυτό ζη και θα ζη, όσο το έθνος θα τον αναζητεί και θα ρωτά , «ειπέ μοι, πού ευρίσκεσαι;»
Σεβαστέ Γέροντα , Κυρίες και κύριοι,
Σπεύδω στο σημείο αυτό να θυμίσω ότι οι Ρωμιοί προγονοί μας, θεώρησαν την Αυτοκρατορία της καθ ΄ ημάς Ανατολής ως Θεοτόκο και θεοφρούρητο βασίλειο, γι΄ αυτό , όταν έπεσε η Πόλη , η δόνηση της οδύνης, πρώτα στην αντίληψη του λαού μας διαπέρασε την Παναγία. Θυμίζω το πασίγνωστο δημοτικό ¨ Η Δέσποινα ταράχτηκε και δάκρυσαν οι εικόνες ΄΄. Και αμέσως μετά, ο λαός μας μέσα στην μαύρη συμφορά του, απαρηγόρητος αυτός , νιώθει την ανάγκη και σπεύδει να παρηγορήσει πρώτα την Παναγιά του και της λέει ΄΄ Σώπασε Κυρά Δέσποινα και μη πολυδακρύζεις , πάλι με χρόνους και καιρούς , πάλι δικά μας θα΄ναι ΄΄
Κυρίες και κύριοι,
Τίποτε, δεν είναι τυχαίο στον κόσμο. Ούτε μια σταγόνα νερού, ούτε ένα φύλλο από τα δένδρα δεν πέφτει χωρίς αιτία. Κάθε πράγμα ή συμβάν έχει την αιτία του. Ο νόμος της αιτιότητας είναι παγκόσμιος. Η αιτία φέρνει ένα αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα γίνεται αιτία ενός νέου αποτελέσματος και έτσι δημιουργείται μια μακριά αλυσίδα αιτιών και αποτελεσμάτων, της οποίας ελάχιστοι μόνο κρίκοι είναι ορατοί, οι δε υπόλοιποι κρύβονται, όπως οι κρίκοι της άγκυρας που ρίχνονται στα βάθη της θάλασσας. Και οι άνθρωποι ερευνούν για την ανεύρεση αυτών των βαθύτερων αιτιών
Ένα γεγονός λοιπόν , τέτοιας σημασίας, δεν προκαλείται από συμπτωματικά συμβάντα, ή επιδερμικές και βραχυχρόνιες αφορμές όπως, η στρατιωτική δύναμη του Μωάμεθ του Πορθητή, το ανώτερο πυροβολικό του, το άνοιγμα της Κερκόπορτας από τους ανθενωτικούς ή την προδοσία των Δυτικών που δεν ενίσχυσαν τον Αυτοκράτορα.
Η άλωση της Πόλης προήλθε κατ΄ αρχήν από το γόνιμο έδαφος που δημιούργησαν από τις αρχές ακόμα του 11ου αιώνα η κοινωνική ανισότητα , η ηθική και πνευματική διαφθορά στις ηγεσίες και στο λαό αλλά κυρίως η διχόνοια και οι εσωτερικές έριδες αρχομανών ηγετών. Η εξαθλίωση του δημόσιου βίου, η ανάρρηση σε δημόσια αξιώματα φαύλων και φιλήδονων ανθρώπων, η διαφθορά και η ηττοπάθεια των Αξιωματούχων, η θρησκοληψία του Κλήρου, η διάλυση του Στρατού και η μετατροπή του σταδιακά σε μισθοφορικό, αφού ποδηγετείτο από διεφθαρμένες πνευματικά , ηθικά και εθνικά ηγεσίες , ήταν οι κύριες αιτίες της πτώσεως.
Σ΄ αυτό το γόνιμο έδαφος, η πτώση του θεοκρατικού και πολυφυλετικού Βυζαντίου αποκτά τις πρώτες ρίζες της το 1071, όταν στην μάχη του Ματζικέρτ, όπως προαναφέραμε, υπέστη η Αυτοκρατορία μια στρατηγικής σημασίας ήττα από τους Σελτζούκους Τούρκους. Το γεγονός αυτό πυροδότησε μια βραδυφλεγή βόμβα στα ανατολικά , που έμελλε τελικώς να εκραγεί στις 29 Μαΐου του 1453 στην Κωνσταντινούπολη.
Από τις αρχές του 12ου αιώνα μ. Χ. άρχισε να παρουσιάζει ανησυχητικές διαστάσεις η εσωτερική διαφθορά στην αυτοκρατορία. Ουσιαστικά τότε οι Βυζαντινοί Αυλικοί επιβλήθηκαν στην ηγεσία του Βυζαντινού στρατού αποκτώντας τον πλήρη έλεγχο της Αυτοκρατορικής Εξουσίας, με αποτέλεσμα την ουσιαστική στρατιωτική αποδιοργάνωση του Βυζαντίου. Η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται δραματικά όταν οι φαύλοι αυτοκράτορες , για να διατηρηθούν στην εξουσία και για να εξασφαλίσουν προσωρινή ταμειακή επάρκεια ξεπουλούν τα πάντα στους Φράγκους , όπως , τελωνειακές διευκολύνσεις και προνόμια στους εμπόρους της Βενετίας, της Γένοβας και της Φλωρεντίας για τα εμπορεύματα που διακινούσαν μέσω της Κωνσταντινούπολης. Το γεγονός αυτό εξόντωνε τους Βυζαντινούς εμπόρους , συγκεντρώνοντας το εμπόριο στα χέρια των Ενετών που ήταν πιο ανταγωνιστικοί, χάρις τα προνόμια αυτά.
Στην παραπάνω ζοφερή κατάσταση, έρχονται και οι Λατίνοι Σταυροφόροι το 1204 ,οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του Βυζαντινού Στρατού και τις έριδες επίδοξων Αυτοκρατόρων, με την Δ΄ Σταυροφορία καταλαμβάνουν και καταστρέφουν ολοσχερώς την Κωνσταντινούπολη και επιβάλουν ένα βραχύβιο δικό τους Λατινικό κράτος, προκειμένου να ποδηγετήσουν πολιτικά και θρησκευτικά τη Ρωμανία. Το γεγονός αυτό είχε ανυπολόγιστες συνέπειες. Ήταν η χαριστική βολή στην συνοχή του πληθυσμού της Ρωμαϊκής – Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, και η μία εκ των σοβαροτέρων αιτιών της Πτώσεως.
Με την πρώτη αυτή και καταστρεπτικότερη πτώση της Πόλης στους Λατίνους ,η αντίστροφη πια μέτρηση για την Αυτοκρατορία έχει αρχίσει. Τονίζει πάλι στα κείμενά του ο Π. Γεώργιος Μεταλληνός, λέγοντας ότι, ΄΄οι Λατίνοι, την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως την βλέπουν ως «νίκη της Χριστιανοσύνης». Το χάσμα, συνεπώς, μεταξὺ Ανατολής και Δύσεως , που είχε ανοίξει με το σχίσμα (1054), γίνεται τώρα αγεφύρωτο΄΄. Οι « Βυζαντινοὶ » συνειδητοποίησαν ότι μετά το 1204 οι Λατίνοι – Φράγκοι ήσαν ὁ ουσιαστικός εχθρός τους, γιατί μόνο απ᾿ αυτοὺς κινδύνευε η ορθόδοξη πίστη και η παράδοση του Γένους. Μία στάση που θα εκφρασθεί θεολογικά και από τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό κατά τον 18ο αιώνα.
Μέσα στο ζοφερό αυτό κλίμα αναρχίας και αυθαιρεσίας, ουδεμία κοινωνική δύναμη ή συνιστώσα σήκωνε το βλέμμα να αντικρίσει την οθωμανική λαίλαπα, που είχε πλέον κατακλύσει τα εδάφη της Μικράς Ασίας στα μισά του 13ου Αιώνα και που ήταν θέμα χρόνου πια να φθάσει έξω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Πέρασαν ήδη πεντακόσια εξήντα τρία (563) χρόνια από την αποφράδα εκείνη ημέρα που ακούστηκε ἡ κραυγή » Εάλω ἡ Πόλις» . Έτσι άρχισε ἡ Τουρκοκρατία. Το Γένος επεβίωσε, αλλά ἡ Κωνσταντινούπολις, ἡ Αγιά Σοφιά και ολόκληρη η Ιωνία παραμένουν σε ξένα χέρια. Σήμερα τιμούμε τους πεσόντες κατά την πολιορκία και κατά την Άλωση, διαβάζουμε τους θρήνους και τους θρύλους, συγκινούμεθα και διδασκόμεθα. Διότι αυτή είναι η αξία της ιστορικής μνήμης. Να γίνει κατά τον Θουκυδίδη ΄΄ μάθημα ἐς ἀεί ΄΄ για τις νεότερες και τις επερχόμενες γενεές.
Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση, για να αποτίουμε ένα διαρκή και ύψιστο φόρο τιμής, στην Ρωμανία, που άντεξε επί 11 αιώνες σε πλήθος επιδρομέων. Καθ’ όλην την διάρκεια του βίου της υπήρξε το κράτος στο οποίο πραγματοποιήθηκε η επιτυχής και δημιουργική συνάντηση Χριστιανισμού καί Ελληνισμού. Η Ελληνορθόδοξη Παράδοση υπήρξε το αποτέλεσμα αυτής της συναντήσεως και η Ρωμανία – Βυζάντιο την διέδωσε με ειρηνικό τρόπο στους γειτονικούς λαούς. Αυτήν την ιεραποστολική δράση των Βυζαντινών προγόνων μας καταδεικνύουν και μαρτυρούν οι πολιτισμοί των σημερινών λαών της Ανατολικής Ευρώπης.
Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση και τα γεγονότα πριν και γύρω από την Άλωση, διότι μας διδάσκουν την πολύτιμη συμβολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας στην επιβίωση του Γένους μας. Λίγες δεκαετίες προ της Αλώσεως είχαμε μια έντονη και αυταρχική παρέμβαση της τότε Πολιτείας προς την Εκκλησία. Η αυτοκρατορική εξουσία πίστεψε -δυστυχώς!- ότι αν υπογράψουμε την υποταγή της Ορθοδοξίας στον Πάπα, θα έχουμε μεγάλη βοήθεια από την Δύση κατά των Οθωμανών. Το 1438 -39 στην Φερράρα και στην Φλωρεντία σύρθηκαν με πιέσεις και εξευτελισμούς οι εκκλησιαστικοί ηγέτες στην υπογραφή της ψευδοενώσεως των Εκκλησιών. Ο Μάρκος ο Ευγενικός, Επίσκοπος Εφέσου, αρνήθηκε να υπογράψει και έσωσε την τιμή της Εκκλησίας. Αρνείται την υποταγή. Και από αυτούς που υπέγραψαν, μια μεγάλη μορφή απέσυρε την υπογραφή της μόλις επέστεψε στην Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για τον Γεώργιο Σχολάριο, τον μετέπειτα Γεννάδιο, πρώτο Πατριάρχη μετά την Άλωση.
Ο λαός ακολούθησε τον Μάρκο και τον Σχολάριο. Οι ανθενωτικοί είχαν δίκαιο, διότι παρά την υπογραφή της ψευδοενώσεως τα καράβια του Πάπα δεν φάνηκαν ποτέ στην μαχόμενη Βασιλεύουσα.
Ο Βρετανός ιστορικός Στήβεν Ράνσιμαν, στο περισπούδαστο έργο του «Η Μεγάλη Εκκλησία εν Αιχμαλωσίᾳ» δικαιώνει τους ανθενωτικούς λέγοντας ότι, διέσωσαν την ενότητα της Εκκλησίας και μόνον έτσι επεβίωσε ο Ελληνισμός. Και στο άλλο σπουδαίο έργο του, την «Άλωση της Κωνσταντινουπόλως», διαψεύδει όλους τους επικριτές της Εκκλησίας και του μοναχισμού τονίζοντας ότι, ΄΄στα θαλάσσια τείχη της Βασιλεύουσας έναν από τους πύργους τον υπεράσπιζαν μόνον Έλληνες μοναχοί ΄΄.
Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση, διότι η ιστορία μας διδάσκει ότι όταν οι λίγοι αποφασίσουν να αντισταθούν κατά των πολλών, μπορεί να ηττηθούν πρόσκαιρα, αλλά τελικά σε βάθος χρόνου κερδίζουν. Η αντίσταση στα τείχη της Βασιλεύουσας , έμεινε στις ψυχές των υποδούλων ως τίτλος τιμής και δέσμευση για νέους αγώνες. Η θυσία του Κωνσταντίνου Παλιολόγου στη πύλη του Ρωμανού έθεσε τις βάσεις για το 1821. Τα δεκάδες κινήματα των υποδούλων ετράφησαν από τους θρύλους του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και της Κόκκινης Μηλιάς. Αν είχαν παραδοθεί την 29η Μαΐου 1453, δεν θα υπήρχε αντίσταση και Εθνεγερσία. Η συνθηκολόγηση θα ήταν ανεξίτηλη ντροπή. Ενώ η ηρωική άμυνα γέννησε την υπομονή, την ελπίδα, την προσδοκία. Αυτή την ελπίδα εκφράζει και ο Ποντιακός θρήνος: «…Η Ρωμανία πέρασεν, η Ρωμανία πάρθεν, Η Ρωμανία κι αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι άλλο..΄΄
Πρέπει να θυμόμαστε την Άλωση. Και την αντίσταση των τελευταίων μαχητών της Κωνσταντινουπόλεως και το «πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» του τελευταίου αυτοκράτορα που εμπνέει έκτοτε τα ΟΧΙ του Ελληνισμού. Μας συνδέει με τον όρκο των αρχαίων Αθηναίων Εφήβων και με τον παιάνα των Σαλαμινομάχων, το » ἴτε παίδες Ελλήνων» και φθάνει αυτή η ελληνική διάρκεια μέχρι την προκήρυξη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη, που έγραφε τον Φεβρουάριο του 1821 » Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος » και μέχρι τα λόγια του Κολοκοτρώνη, που έλεγε, «Όταν πιάσαμε τ’ άρματα είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος» .
Αυτές είναι οι διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού. Αυτός ο ηθικός δεσμός ενώνει τον Παλαιολόγο με τους Σαλαμινομάχους ΚΑΙ με τον Κολοκοτρώνη ΚΑΙ με το 1940 κατά του Μουσολίνι ΚΑΙ το 1941 κατά του Χίτλερ, ΚΑΙ το 1955 στην Κύπρο μας κατά της αποικιοκρατίας και του αφελληνισμού ΚΑΙ το 2004 στην Κύπρο μας πάλι ,κατά του σχεδίου Ανάν και των εμπνευστών του.
Σήμερα οφείλουμε να συνεχίζουμε να αντιστεκόμαστε με κάθε τρόπο. Οι σημερινές αλώσεις είναι μικρές και καθημερινές. Άρα ύπουλες και εξίσου επικίνδυνες. Η υπονόμευση της γλώσσας μας, η άγνοια της ιστορίας μας, η ξενομανία, η ιδιοτέλεια των ηγεσιών, οι συκοφαντίες κατά της Ελληνορθόδοξου Παραδόσεώς μας, οι υποχωρήσεις απέναντι σε Τούρκους, Σκοπιανούς, Αλβανούς και τρωικανούς , όλα αυτά και πολλά άλλα αποτελούν μικρές αλλά πολύ σημαντικές αλώσεις που απαιτούν γνώση, αντίσταση και μαχητικότητα.
Δεν αρνούμαστε την επικοινωνία και την συνεργασία με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Θα αρνηθούμε όμως την αφομοίωση, την αλλοτρίωση, τις γκρίζες ζώνες στα εδάφη μας, στα πελάγη μας , στην Ταυτότητά μας και στις ταυτότητές μας. Θα αγωνισθούμε με όπλα πρωτίστως ΕΘΝΙΚΑ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ. Και θα διδασκόμαστε από την Παράδοση και το βρώμα της Εκκλησίας μας.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός 2 αιώνες πρίν σαν να έβλεπε τα τεκτενόμενα σήμερα έγραφε:
<< Θάρθει καιρός να σας πάρουν και τη στάχτη από τη φωτιά ….Θα σταματήσει η ορθόδοξη παιδεία. Δεν θα χρειάζονται θρησκευτικά, προσευχές, εκκλησιασμοί, ταυτότητες που να λένε πως είστε χριστιανοί ορθόδοξοι. Θα μείνουν ελεύθεροι και ασύδοτοι οι ΄΄ κομιτατζήδες ΄΄ των αιρέσεων. Η εθνική συνείδηση θα χάνεται σιγά-σιγά…..Θα πέφτουν τα σύνορα. Θα τα διεκδικούν άλλοι ….Ψάξτε τη στάχτη να βρείτε σπίθες …Μέσα σ΄ αυτή τη στάχτη θα βρείτε έστω ένα μικρό κομποσχοινάκι , βάλτε στο χέρι σας ….έστω αυτή την ελάχιστη σπίθα …μέσα από τη στάχτη. Κομποσκοίνια δεν σας μοίραζα και εγώ; >>
Η Άλωση και οι μετέπειτα εξελίξεις μας διδάσκουν ότι τελικά επιβιώσαμε μέχρι σήμερα, χάρις στη συσπείρωσή μας μέσα στην αυθεντικότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας που είναι Σταυροαναστάσιμη. Μας θυμίζει ότι μετά την κάθε Σταύρωση του Γένους ακολουθεί η Ανάσταση. Αρκεί ΕΜΕΙΣ να το πιστέψουμε ! Και τώρα που τα αδιέξοδα πλήθυναν, τώρα που η αδυσώπητη ανάγκη μας καλεί σε απόφαση, ας ακούσουμε τον Κ. Παλαμά που λέει
«Όταν αλύπητη βαρειά ξεσπά η ανάγκη και προστάζει,
ανάξιος είναι όποιος διστάζει»
Και ας συνειδητοποιήσουμε επιτέλους και κάτι εξόχως σημαντικό γράφει ένας άλλος σύγχρονος και φωτισμένος δάσκαλος
΄΄ Ο Ελληνισμός δεν είναι φυλή, δεν επέζησε χάρη στους νόμους της ζωολογίας. Είναι γένος , γέννημα τρόπου ύπαρξης και συνύπαρξης , δηλαδή πρόταση πολιτισμού με πανανθρώπινη δυναμική. Επιβιώνει ο Ελληνισμός όσο σαρκώνει την πρόταση βίου που τον ανέδειξε ξεχωριστό στην ιστορία , τον αντιδιέστειλε από τον πρωτογονισμό του ατομοκεντρισμού, δηλαδή την βαρβαρότητα.
Όπως στους αιώνες της Τουρκοκρατίας , έτσι και στο ζόφο της σημερινής καταστροφής και ατίμωσης , αν ο Ελληνισμός σωθεί , αυτό θα γίνει, όχι με την λογική της εξουσίας, των νομοθετημάτων, τα ΄΄καραγκιοζλίκια΄΄ της ξιπασιάς του ΄΄εκσυγχρονισμού΄΄.
Θα γίνει με την λογική της ΄΄ μαγιάς ΄΄ που έλεγε ο Μακρυγιάννης , της κρυμμένης μέσα στο νεκρό φύραμα παρουσίας ζωντανών ανθρώπων. Και ζωντανός άνθρωπος είναι αυτός που σώζει νόημα ζωής , χαρά ζωής, μέσα στον απελπισμό της αποσύνθεσης.
Ας δούμε τι συγκλονιστικό έγινε πριν από λίγες μέρες που πέρασε σχεδόν απαρατήρητο από τους πολλούς, αλλά και από τα μεγάλα ΜΜΕ.
Μια χούφτα φοιτητές της Νομικής Σχολής Αθηνών , μιας σχολής που βρίθει από σκουπίδια, αφίσες, μικρομάγαζα κομμάτων και οργανώσεων, στέκι πολλές φορές και των ΄΄ γνωστών αγνώστων ΄΄, από την οποία αναδείχθηκε , παρ΄ όλα αυτά, αυτή χούφτα των φοιτητών σε Πανευρωπαϊκό Διαγωνισμό , ως η καλύτερη νομική ομάδα όλων των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, κερδίζοντας το 1ο βραβείο για να εκπροσωπήσει την Ευρώπη σε παρόμοιο παγκόσμιο διαγωνισμό.
Μια άλλη χούφτα φοιτητών, επίσης πριν από λίγες μέρες , από το Μαθηματικό τμήμα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, κέρδισε σε παγκόσμιο διαγωνισμό μαθηματικών που έγινε στην Κύπρο, 2 χρυσά και 2 αργυρά μετάλλια και ήλθε πρώτη παγκοσμίως στην γενική κατάταξη
Μια χούφτα δάσκαλοι, μια χούφτα παπάδες, μια χούφτα άνθρωποι της Τέχνης ,της μαστοριάς. Από τα κάτω φυτρώνει η ελπίδα, όχι από τα μεγάφωνα, ούτε από τα κομματικά μπαλκόνια. Στους ελάχιστους σώζεται το θάμβος της ελληνικής γλώσσης, η αξιοπρέπεια της ιστορικής αυτοσυνειδησίας, το σθένος της πίστης- εμπιστοσύνης κρυμμένο για αιώνες στην ακαταμάχητη φρασούλα ΄΄ Μην απελπίζεστε, έχει ο Θεός ΄΄. Γι ΄ αυτό λοιπόν ας μην απελπιζόμαστε, έχει ο Θεός και όσο και αν προσπαθούν κάποιοι να ΄΄κάψουν ΄΄ και να ΄΄γκρεμίσουν ΄΄ τα πάντα , σ΄ αυτό τον ευλογημένο τόπο , πάντα θα ανθίζουν οι ανεμώνες…
Σας ευχαριστώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου